Atopische dermatitis op het lichaam – Flare-ups vaststellen en beheersen

Atopische dermatitis is een chronische ziekte die vooral in westerse landen steeds vaker voorkomt. De ziekte treft hoofdzakelijk baby's en kinderen. Wereldwijd wordt 10-20% van de kinderen getroffen, maar ook 2-5% van de volwassenen. Patiënten hebben een constant droge, geïrriteerde huid die vatbaar is voor infecties en ontstekingen. Hoewel geen remedie bekend is, kan regelmatige huidverzorging op zichzelf of in combinatie met medische behandelingen veel ongemak verlichten.

Atopische dermatitis, ook bekend als atopisch eczeem, is een niet besmettelijke, chronische huidziekte die de huid in het gezicht en op het lichaam van baby's, kinderen en volwassenen aantast. Het aantal gevallen neemt toe en het aantal meldingen ten opzichte van 30 jaar geleden is met 200-300% toegenomen. Hoewel de oorzaak niet bekend is, is de relatie met astma en hooikoorts bewezen.

Patiënten lijden aan verstoring van de barrièrefunctie en het immuunsysteem van de huid. De ziekte wordt gekenmerkt door twee verschillende fasen. Tijdens een inactieve fase (of 'tussenfase of rustfase') is de huid droog, geïrriteerd en mogelijk een beetje schilferig. Deze droge of zeer droge toestand wordt xerose genoemd. Tijdens de actieve fase (of 'flare-up') raakt de huid geïnfecteerd en ontstoken en begint te jeuken. Hoewel geen remedie bekend is voor atopische dermatitis, kunnen patiënten met consistente huidverzorging helpen de inactieve perioden te verlengen en de flare-ups te verminderen.

Tijdens een actieve fase krijgt een patiënt meestal uitslag op het gezicht, de hoofdhuid, de hals, het decolleté, de binnenkanten van de knieën en ellebogen, de handen, de pols en de voeten. Deze gebieden verschillen aanzienlijk bij kinderen en baby's.

Deze uitslag gaat jeuken en raakt geïnfecteerd en een vicieuze cirkel van krabben leidt tot weer verdere infectie. Omdat een atopische huid zo droog is en jeukt, gaan patiënten vanzelf krabben. Dit beschadigt de huidbarrière, waardoor de onderliggende lagen kwetsbaar worden voor bacteriën en milieuverontreiniging.

Flare-ups moeten worden beheerst met dermatologische behandelingen tegen jeuk, ontstekingen en bacteriën.

Atopische dermatitis op het lichaam kan erger worden door temperatuur, dus patiënten moeten vaak de weefsels die zij dragen beperken, waarbij zachte katoen de voorkeur verdient boven wol of nylon. Zij kunnen ook lijden aan slaapgebrek als gevolg van transpireren en krabben.

Vraag professioneel advies aan een dermatoloog als u twijfelt over uw tekenen .

Dermatologen hebben verschillende veroorzakende en bevorderende factoren vastgesteld.

Bijvoorbeeld:

• Er blijkt een erfelijke relatie te bestaan tussen atopische dermatitis, astma en hooikoorts. Als één of meer ouders aan één of meer van deze aandoeningen lijden, neemt de kans dat hun kind atopische dermatitis ontwikkelt evenredig toe. Als beide ouders last hebben van atopische dermatitis, heeft hun kind een kans van 60-80% dat het deze ziekte erft.
• Een relatie is ook gevonden tussen de omgeving waarin iemand leeft en het risico om de ziekte te ontwikkelen. Bekend is dat mensen in stedelijke gebieden met ernstige milieuverontreiniging en in koude klimaten meer risico lopen. 
• Eén studie, waarbij Jamaicaanse kinderen die in Londen wonen werden vergeleken met kinderen die in Jamaica wonen, toonde tweemaal zoveel gevallen bij de Londense kinderen.

Erfelijke atopische dermatitis wordt gekenmerkt door een tekort aan natuurlijke vochtinbrengende bestanddelen, zoals aminozuren en verstoring van de lipidenstofwisseling in de opperhuid.

Flare ups kunnen opgeroepen worden door de atopische huid cyclus waarbij krabben een vicieuze cirkel creëert van tekenen en reacties.

Bij een door atopische dermatitis aangetaste huid is het belangrijk de huid koel te houden en niet te irriteren. Bevorderende factoren zijn:

• Kleding die het lichaam laten transpireren, zoals niet ademend nylon 
• Kleding die ruw is tegen een geïrriteerde huid, zoals wol
• Bepaalde voedingsmiddelen. Deze verschillen per persoon, maar algemene triggers zijn zuivelproducten, noten en schaal- en schelpdieren 
• Alcohol
• Huismijt, stof, pollen of anderen allergenen 
• Agressieve wasmiddelen
• Formaldehyde
• Sigaretten- en sigarenrook
• Milieuverontreiniging                                                                                     

Stress en slaapgebrek kunnen de tekenen ook bevorderen.

Lees meer over factoren die de huid beïnvloeden.

Momenteel bestaat geen remedie tegen atopische dermatitis, maar de tekenen tijdens de actieve en de inactieve fase kunnen worden verlicht door consistente, effectieve huidverzorging en de juiste medische behandeling. Toch komen zelfs met de meest strikte dagelijkse huidverzorging flare ups voor, en patiënten moeten blijven zoeken naar manieren om het ongemak te verlichten.

Emollientia, ook wel vochtinbrengende producten genoemd, helpen de huid soepel en vochtig te houden en verlichten de jeuk die tot een flare up kan leiden. Deze crèmes, lotions, badproducten en douche olies houden de huid gehydrateerd en beschermen zo het oppervlak tegen door krabben veroorzaakte beschadiging.

Ingrediënten die vaak in vochtinbrengende producten worden aangetroffen zijn:

• Omega-6-vetzuren: Teunisbloemolie en druivenpitolie vullen de natuurlijke beschermende huidbarrière aan en verzachten en voeden de huid.
• Licochalcone A (een extract uit de zoethoutwortel). Een natuurlijke ontstekingsremmer en antioxidant, exclusief voor Beiersdorf, die helpt de roodheid te verminderen en de ontsteking te verzachten.

In geval van flare ups is het raadzaam de emollientia met actievere verzorging aan te vullen. Producten voor gebruik tijdens flare ups bevatten doorgaans corticosteroïden. Deze staan bekend om hun snelle en effectieve werking in het verzachten van ontstekingen en jeuk. Zij mogen echter niet voor lange perioden op grote delen van de huid worden aangebracht, omdat hun werkzaamheid bij langdurig gebruik kan afnemen. Om deze redenen vallen de effectieve corticosteroïden onder de geneesmiddelen die uitsluitend op voorschrift verkrijgbaar zijn.

Eucerin‘s AtopiControl Intensief Kalmerende Crème heeft huidverzorgende eigenschappen waarvan klinisch is bewezen dat zij het uiterlijk van de huid tijdens flare ups aanzienlijk verbeteren. Dit huidverzorgende product helpt het gebruik van hydrocortisone tijdens flare ups te verminderen. Klinisch onderzoek toont aan dat de huidverzorgende eigenschappen van Eucerin AtopiControl Intensief Kalmerende Crème een cosmetisch effect op de atopische huid hebben dat vergelijkbaar is met die van een 1% hydrocortisone crème. AtopiControl Intensief Kalmerende Crème van Eucerin is geen farmaceutisch product en is daar ook geen vervanging van.

Iedereen heeft andere tekenen, maar alle patiënten zijn het erover eens dat een aantal veranderingen in levensstijl helpt bij het beheersen van atopische dermatitis.

Bijvoorbeeld:

• De kamertemperatuur koel maar niet koud houden. Transpireren roept irritatie en jeuk op.
• Crèmes en zalven in de koelkast leggen, omdat gekoelde vochtinbrengende producten de jeuk extra verzachten.
• Een dagboek bijhouden van voedingsmiddelen, dranken en mogelijke veranderingen in de omgeving om te zien of deze invloed hebben op de tekenen. 
• Bepaalde vakantiebestemmingen worden als meer therapeutisch dan anderen beschouwd. Goede voorbeelden zijn de Noordzee, de Atlantische Oceaan, de Middellandse Zee en hooggebergte, hoewel extreme kou ook weer moet worden vermeden.
• Yoga en meditatie helpen bij het verminderen van stress, één van de triggers van flare ups. 
• Als de huid gaat jeuken, is het beter om op de huid te kloppen in plaats van te krabben. Beiden kalmeren weliswaar de huid, maar kloppen beschadigt de huidbarrière niet. 
• Houd de nagels van kinderen die aan atopische dermatitis lijden kort en glad om eventueel door krabben veroorzaakte beschadiging tot het minimum te beperken.
• Probeer 's nachts katoenen handschoenen te dragen om krabben van het lichaam tijdens de slaap te voorkomen.
• Neem liever een douche in plaats van een bad en houd de temperatuur lager dan 32°. Te vaak douchen droogt de huid uit.
• Dep de huid bijna droog in plaats van deze met een handdoek droog te wrijven en breng direct hierna crème of lotion aan.
• Vermijd agressieve producten zoals een harde lichaamsborstel of scrubhandschoen.

Vraag professioneel advies aan een dermatoloog als u twijfelt over het bestrijden van uw tekenen.