Atopische dermatitis in het gezicht – Tekenen, oorzaken en manieren om deze te beheersen

Atopische dermatitis is een veel voorkomende, chronische huidziekte die volwassenen, kinderen en baby's treft. De huid van het gezicht en het lichaam is zeer droog en geïrriteerd. Atopische dermatitis kent doorgaans twee fasen, een actieve fase (ook bekend als 'flare ups') en een inactieve fase. Het is belangrijk voor patiënten om de huid tijdens de inactieve fase te beschermen, zodat de perioden tussen de actieve fasen zo lang mogelijk worden.

Atopische dermatitis (of atopisch eczeem) is een niet besmettelijke, chronische ziekte, waarbij de huid van het gezicht en/of het lichaam voortdurend droog aanvoelt, geïrriteerd is en jeukt. Atopische dermatitis is vergelijkbaar met een eczeem in het gezicht. Met andere woorden, het is een ontstekingsziekte en deze ziekte komt steeds vaker voor, vooral in de westerse landen. Deze ziekte treft 10% van de wereldbevolking (10-20% van de kinderen en 2-5% van de volwassenen lijden hieraan) en de afgelopen 30 jaar is het aantal gevallen met 200-300% toegenomen.

Baby's en kleine kinderen worden het meest getroffen. 90% van de patiënten heeft tekenen voor de vijfjarige leeftijd en 80% voor de leeftijd van twee jaar.

Bij jonge kinderen en baby's wordt de huid van het gezicht het vaakst getroffen, maar naarmate ze ouder worden, kan de uitslag zich naar het lichaam uitbreiden. Atopische dermatitis in het gezicht treft alle leeftijden en verschijnt meestal als droge en schilferige plekken op de hoofdhuid, het voorhoofd, rond de ogen en achter de oren, maar ook als droge vlekken in het gezicht. Uitbraken komen ook zeer vaak voor op de wangen, vooral bij baby's.

Tekenen verschillen per persoon, per seizoen en zelfs per dag. Patiënten beschrijven twee verschillende fasen bij een atopische huid, de inactieve fase ('tussenfase of rustfase') en de acute fase ('flare ups').

Bij een acute flare up ervaren patiënten lichte tot intense jeuk en een rode tot diep rode huid die schilferig, ongelijkmatig tot gezwollen en pijnlijk is en zelfs licht kan bloeden.

Tijdens de fase zonder flare up zijn de tekenen een droge tot zeer droge, iets schilferige, geïrriteerde huid (een probleem, geen ziekte, bekend als xerose) en het getroffen gebied kan kleine, herstelde barsten bevatten. 

Net zoals de problemen die door irritatie van de huid zelf ontstaan, kan atopische dermatitis leiden tot verdere fysieke en psychische klachten, zoals slaapgebrek, discriminatie, stress en een algemeen gebrek aan zelfvertrouwen, vooral in geval van atopische dermatitis in het gezicht. Als gevolg hiervan beperken patiënten vaak hun dagelijkse leven door hun kleding, hun eetgewoonten, de make-up die zij kiezen en de activiteiten waaraan zij deelnemen te veranderen. Relaties kunnen zelfs onder druk komen te staan als de patiënt het gevoel heeft dat de tekenen hem of haar minder aantrekkelijk maken.

Een droge en schilferige huid komt ook voor bij andere huidaandoeningen, zoals een hypergevoelige huid. Bij een hypergevoelige is de huidbarrière aangetast wat leidt tot meer verlies van vocht en geeft de huid een reactie op  externe factoren.

Lees meer over een hypergevoelige huid. 

1. Uw huid droog en rood is en in tegenstelling tot een droge en zeer droge huid is dit niet te genezen, alleen te beheersen.
2. Uw huid geneigd is tot schilferen, dikker worden en barsten. De huid jeukt intens en heeft de neiging om rood te worden en te gaan ontsteken. Dit wordt niet alleen veroorzaakt door een tekort aan vocht, maar ook door verstoring van de vetzuurstofwisseling, wat leidt tot afbraak van de huidbarrièrefunctie.
3. Uw droge huid onderhevig is aan flare ups.

Er bestaat geen bewijs voor een enkelvoudige oorzaak van atopische dermatitis. En er is, helaas, geen remedie. Echter, het vermijden van triggers en dagelijkse proactieve, intensieve verzorging kan de gezonde fasen van een atopische huid verlengen. Tegelijkertijd biedt acute behandeling snel verlichting en herstel van de tekenen bij een flare up.

Er zijn een aantal theorieën met betrekking tot erfelijkheid en het milieu over de reden waarom sommige mensen atopische dermatitis ontwikkelen en anderen niet. Deze theorieën zijn:

• Genetische aanleg. Atopische dermatitis is de meest voorkomende vorm van eczeem en is nauw verbonden met astma en hooikoorts.

Een kind waarvan beide ouders aan atopische dermatitis lijden, heeft een kans van 60-80% dat het deze ziekte van de ouders erft.

• Klimaat/verontreiniging. Wonen in een ontwikkeld land, een stad (vooral een stad met een hogere mate van milieuverontreiniging) of een koud klimaat lijkt het risico te verhogen. Bijvoorbeeld, Jamaicaanse kinderen in Londen hebben twee keer zoveel kans om atopische dermatitis te ontwikkelen dan kinderen die in Jamaica wonen.
• Geslacht. Vrouwen zijn iets vatbaarder voor atopische dermatitis dan mannen.
• De leeftijd van de moeder bij de geboorte van het kind. Hoe ouder de moeder, des te groter de kans dat een kind atopische dermatitis ontwikkelt.

Er zijn vier pathogene factoren voor atopische dermatitis:

1. Erfelijk tekort aan filaggrine; een tekort aan natuurlijke vochtinbrengende factoren, zoals aminozuren.
2. Een verstoorde lipidenstofwisseling in de opperhuid (ceramiden, cholesterol en vrije vetzuren) en een verzwakte vorming van barrièrelipiden.

Deze leiden tot een droge huid met een verstoorde barrièrefunctie. Hierdoor kunnen besmettelijke stoffen gemakkelijk binnendringen:

3. Bacteriegroei (staphylococcus aureus) en de afscheiding van superantigenen.
4. Milieu-invloeden zoals irriterende, allergene en verontreinigende stoffen.

Droge, geïrriteerde huid leidt tot ontstekingen en jeuk. Constante jeuk in het gezicht kan tot krabben leiden. Dit verstoort de huidbarrière en hierdoor ontstaat weer een vochtige omgeving waarin bacteriën kunnen groeien. Dit veroorzaakt vervolgens irritatie, gevolgd door jeuk en ontstekingen. En zo zet de Atopische Huid Cyclus zich verder (zie afbeelding).

Er zijn een aantal andere invloeden die de bestaande tekenen kunnen verergeren, hoewel deze per persoon verschillen. Dit zijn:

• bepaalde soorten voedingsmiddelen en dranken (in het bijzonder zuivelproducten, noten, schaal- en schelpdieren en alcohol)
• allergenen (huismijt, pollen en/of stof) 
• formaldehyde 
• wasmiddelen
• stress
• slapeloosheid 
• transpiratie 
• sigarettenrook

Lees meer over factoren die de huid beïnvloeden.

Hoewel er geen remedie is tegen de tekenen van atopische dermatitis, kunnen zij wel worden beheerst door middel van consistente en regelmatige verzorging.

Emollientia (ook vochtinbrengende producten genoemd) zijn belangrijk voor de huidverzorging en zij moeten dagelijks worden gebruikt, ongeacht of de patiënt zich in een actieve of inactieve fase bevindt. Dit zijn lotions, gezichtscrèmes, zalven en bad/doucheproducten die olie op de huid aanbrengen en helpen om deze soepel en gehydrateerd te houden en tegen irriterende stoffen te beschermen. Dit helpt ook om jeuk te voorkomen en kan de frequentie van flare ups verlagen.

De rol van emollientia is om flare ups van atopische dermatitis te voorkomen. Dit wordt ook basisverzorging genoemd.

Bij atopische dermatitis in het gezicht is het vooral van belang dat vochtinbrengende producten deel uitmaken van de dagelijkse gezichtsverzorging.

 

Belangrijke ingrediënten in emollientia kunnen zijn:

• Omega-6 vetzuren uit teunisbloemolie en druivenpitolie. Deze verzachten en voeden de zieke huid en vullen tegelijkertijd de natuurlijke beschermende huidbarrière aan.
• Licochalcone A (een extract uit de zoethoutwortel). Dit is een natuurlijke ontstekingsremmer en antioxidant die roodheid vermindert en ontstekingen verzacht.

Medische behandelingen, zoals plaatselijk aangebrachte zalven (doorgaans met hydrocortisone), pakken de tekenen van flare ups aan en helpen eventuele ontstekingen en jeuk te verminderen.

Corticosteroïden zijn zeer effectief en werken snel en verlichten de jeuk bij zware flare ups. Dit is echter geen permanente oplossing voor de lange termijn, omdat langdurig gebruik negatieve bijwerkingen heeft. Deze producten kunnen ook niet op grote delen van de huid worden aangebracht en zij verliezen hun werking bij continu gebruik.

• Een lage temperatuur, vooral 's nachts, helpt, omdat transpireren irritatie en jeuk veroorzaakt. 
• Basisverzorginsgproducten kunnen het beste in de koelkast worden bewaard, omdat het aanbrengen van gekoelde crèmes en lotions extra verlichting bij jeuk geeft. 
• Make-up kan wel worden gedragen, maar u kunt het beste producten voor de gevoelige huid gebruiken. 
• Een dagboek kan helpen om na te gaan of bepaalde voedingsmiddelen of dranken de tekenen beïnvloeden
• Vakantiebestemmingen op plaatsen met klimaattherapie, zoals de Noordzee, de Atlantische Oceaan, de Dode Zee, de Middellandse Zee of hoog in de bergen kunnen helpen.
• Ontspanningsoefeningen zoals yoga en mediteren kunnen helpen de stress te verminderen, één van de factoren die atopische dermatitis in het gezicht kunnen beïnvloeden.
• Bij jeuk is het beter om op de huid te kloppen in plaats van te krabben. Kloppen kalmeert de huid zonder deze te beschadigen. Dep na het douchen de huid voorzichtig bijna droog en breng onmiddellijk een crème/lotion aan.
• Hou de nagels van kinderen kort en glad om ontstekingen door krabben te voorkomen. 
• Vermijd mechanische irritatie zoals harde sponzen.

Advies over atopische dermatitis? Raadpleeg een arts of dermatoloog.