Atopische dermatitis in het gezicht – De tekenen van flare-ups herkennen en hiermee omgaan

Atopische dermatitis is een zeer veel voorkomende huidziekte die het gezicht en het lichaam treft en waarbij de huid constant droog en geïrriteerd is. Patiënten melden het bestaan van twee fasen. Een inactieve fase (die zij ook 'tussenfase of rustfase' noemen), waarin de gezichtshuid droog en geïrriteerd is, maar de tekenen beheersbaar zijn, en een actieve fase, ook bekend als de 'flare up'-fase, waarin de huid ontstoken raakt en gaat jeuken. Tijdens een flare-up kan intensievere huidverzorging met gebruik van cosmetische huidverzorging en/of farmaceutische behandelingen nodig zijn.

Atopische dermatitis (ook bekend als atopisch eczeem) is een chronische huidziekte die baby's en kinderen en volwassenen op het lichaam en ook in het gezicht treft. Het wordt gekenmerkt door een droge, geïrriteerde en jeukende huid die dikker wordt, eventueel barsten vertoont en soms ook bloedt. Er is geen enkelvoudige oorzaak bekend, maar patiënten hebben een tekort aan vocht en de vetzuurstofwisseling is verstoord, wat leidt tot verstoring van de huidbarrièrefunctie.

Deze ziekte treft ongeveer 10% van de wereldbevolking (10-20% van de kinderen en 2-5% van de volwassenen) en het aantal gevallen neemt toe. In feite is het aantal patiënten de laatste 30 jaar met 200-300% toegenomen.

Atopische dermatitis komt het meest voor bij baby's en kinderen. 90% van de patiënten heeft tekenen voordat ze vijf jaar zijn en 80% op tweejarige leeftijd. Er bestaat bewijs dat iets meer vrouwen dan mannen aan deze aandoening lijden en dat de ziekte vooral in de westerse landen voorkomt.

Een atopische huid doorloopt twee fasen, een inactieve (of 'tussenfase of rustfase') fase en een actieve (of 'flare-up') fase.

Tijdens een inactieve fase kan de gezichtshuid droog tot zeer droog zijn, een beetje schilferen, roze tot rood van kleur zijn en op de getroffen delen, meestal de wangen, de hoofdhuid, het voorhoofd, rondom de ogen en achter de oren, kunnen kleine genezen barsten voorkomen.

De zowel fysiek als psychisch meer problematische fase is de flare up-fase, waarin patiënten last hebben van lichte tot intense jeuk en de gezichtshuid rood tot diep rood, ongelijkmatig tot gezwollen, pijnlijk en schilferig is en zelfs mild kan bloeden.

Een droge huid, jeuk en onstekingen zijn ook tekenen van een hypergevoelige huid. Bij een hypergevoelige huid is de huid droog en voelt deze onprettig aan, ook al hoeft dit niet altijd duidelijk zichtbaar te zijn. Lees meer over de hypergevoelige huid.

Vraag advies aan een arts of een dermatoloog als u twijfelt over uw tekenen.

Tot nu toe is nog geen enkelvoudige oorzaak vastgesteld, maar van een aantal factoren wordt gedacht dat zij atopische dermatitis bevorderen.

Bijvoorbeeld: 

• Het is bewezen dat een relatie bestaat tussen atopische dermatitis, hooikoorts en astma, en het is ook aangetoond dat als één of beide ouders aan één of alle van deze aandoeningen lijden, hun kind een grotere kans loopt om atopische dermatitis te ontwikkelen. In feite kan men stellen dat als beide ouders een atopische huid hebben, de kans 60-80% is dat hun kind er ook aan zal lijden. Kinderen erven een tekort aan filaggrine van de getroffen ouders en hierdoor hebben zij van nature een tekort aan natuurlijke hydratatie
• Geografische ligging kan een grote rol spelen in de ontwikkeling van de ziekte. Het komt in de westerse landen veel vaker voor en het aantal gevallen in steden is veel hoger dan op het platteland. Koude klimaten lijken ook het risico te verhogen. Bijvoorbeeld, Jamaicaanse kinderen die in Londen (met ernstige milieuverontreiniging en relatief lage temperaturen) zijn opgegroeid, hebben twee keer zoveel kans om atopische dermatitis te ontwikkelen dan kinderen die in Jamaica wonen.
• Er is enig bewijs dat de leeftijd van de moeder bij de geboorte direct verband houdt met de kans dat het kind een atopische huid heeft; hoe ouder de moeder, des te groter de kans.

Deze pathogene factoren leiden tot een droge huid met een verstoorde barrièrefunctie.

Als patiënten krabben, beschadigen zij de huidbarrière en stellen de onderliggende lagen bloot aan bacteriële infecties en milieu-invloeden, zoals irriterende en allergene stoffen en verontreiniging.

Ook sommige weefsels of chemische stoffen kunnen de bestaande tekenen oproepen of verergeren, zoals: 

• kleding of materialen, vooral wol en nylon
• bepaalde voedingsmiddelen, zoals zuivel, noten, schaal- en schelpdieren, enz.
• alcoholische dranken
• huidreacties door huismijt, stof of pollen
• wasmiddelen
• formaldehyde
• sigarettenrook

Daarnaast kunnen ook emotionele triggers de tekenen van de patiënt beïnvloeden, zoals:

• stress
• slapeloosheid
• transpiratie

Lees meer over factoren die de huid beïnvloeden.

Hoewel er geen remedie bestaat tegen atopische dermatitis, kunnen de tekenen tijdens de inactieve fase en de flare up-fase met cosmetische huidverzorging en farmaceutische producten worden verzacht.

Tijdens inactieve fasen moeten emollientia (of vochtinbrengende producten) regelmatig en consistent dagelijks worden gebruikt. Deze crèmes, lotions en oliën bevatten hoge olieconcentraties en helpen zo de huid soepel en gehydrateerd te houden en tegen irriterende stoffen te beschermen. Omdat de huid is gehydrateerd, jeukt deze minder en is de kans op beschadiging van de huidbarrière door krabben kleiner.

Ingrediënten die vaak in vochtinbrengende producten worden aangetroffen zijn:

• Omega-6 vetzuren uit teunisbloemolie en druivenpitolie. Deze verzachten en voeden de zieke huid en vullen tegelijkertijd de natuurlijke beschermende huidbarrière aan.
• Licochalcone A (een extract uit de zoethoutwortel). Dit is een natuurlijke ontstekingsremmer en antioxidant die roodheid vermindert en ontstekingen verzacht.

Tijdens flare-ups is meer actieve verzorging nodig om eventuele infecties en jeuk te verminderen. Farmaceutische producten maken vaak gebruik van corticosteroïden, omdat deze zeer effectief zijn en snel werken en de jeuk bij zware flare ups verlichten. Hydrocortison is echter geen blijvende oplossing voor de lange termijn, vooral niet voor baby's en kinderen, omdat bij langdurig gebruik de huid dunner wordt. Het kan ook niet op grote delen van de huid worden aangebracht en de werking neemt bij continu gebruik af.

De huidverzorgende eigenschappen van AtopiControl Intensief Kalmerende Crème van Eucerin verbeteren sterk het aanzien van de huid tijdens flare-up fasen en helpen het gebruik van hydrocortisone tijdens flare- ups te verminderen. Een klinisch onderzoek heeft aangetoond dat de huidverzorgende eigenschappen van AtopiControl intensief Kalmerende Crème een cosmetisch effect op de atopische huid hebben dat vergelijkbaar is met de effecten van een 1% hydrocortisone crème. AtopiControl Intensief Kalmerende Crème is geen farmaceutisch product en is daar ook geen vervanging van.

Het wordt gebruikt als een extra verzorgingsproduct naast vochtinbrengende producten.

Patiënten kunnen ook hun levensstijl veranderen om ongemak te verlichten.

Bijvoorbeeld:

• De kamertemperatuur koel maar niet koud houden. Transpireren veroorzaakt irritatie en jeuk op.
• Crèmes en zalven in de koelkast bewaren, omdat gekoelde vochtinbrengende producten de jeuk extra verzachten.
• Een dagboek bijhouden van voedingsmiddelen, dranken en mogelijke veranderingen in de omgeving om te zien of deze invloed hebben op de tekenen. 
• Bepaalde vakantiebestemmingen worden als meer therapeutisch dan anderen beschouwd. Goede voorbeelden zijn de Noordzee, de Atlantische Oceaan, de Middellandse Zee en hooggebergte, hoewel extreme kou ook weer moet worden vermeden.
• Yoga en meditatie helpen bij het verminderen van stress, één van de triggers van flare-ups. 
• Als de huid gaat jeuken, is het beter om op de huid te kloppen in plaats van te krabben. Beiden kalmeren weliswaar de huid, maar kloppen beschadigt de huidbarrière niet. 
• Houd de nagels van kinderen die aan atopische dermatitis lijden kort en glad om eventueel door krabben veroorzaakte beschadiging tot het minimum te beperken.
• Probeer 's nachts katoenen handschoenen te dragen om krabben van het lichaam tijdens de slaap te voorkomen.
• Neem liever een douche in plaats van een bad en houd de temperatuur lager dan 32°. Te vaak douchen droogt de huid uit.
• Dep de huid bijna droog in plaats van deze met een handdoek droog te wrijven en breng direct hierna crème of lotion aan.
• Vermijd agressieve producten zoals een harde lichaamsborstel of scrubhandschoen.

Vraag advies aan een arts of een dermatoloog als u twijfelt over hoe u de tekenen het beste kunt beheersen.